1. Значение (синоним): ► ansızın
► ansızın
T. ap “pekiştirme unsuru” + T. aŋ “anlayış, idrak” + T. addan ad yapım eki +sız. bk. ansız.14. yüzyıl Eski Anadolu Türkçesi metinlerinden itibaren tanıklanır. Tietze, apansız “beklenmedik bir anda, anî olarak” < ansız + öntakı [réduplication] + /p/ tezat ünsüzü" şeklinde açıklar (TETTL I: 110). M, p, r, s ünsüzleriyle yapılan pekiştirmeler için bk. Özçelik 2012.apaŋsız (اپاکسز) "derepente (aniden)" (Meninski 1680 I: 11); apansız (آباڭسز) "büsbütün gaflet içinde iken, asla hatırda yokken” (KamTü); apansıza uğramak "füc'e"; apansızlık “gaflet, gıbb” (LOsm). Eski Anadolu Türkçesi ve Osmanlıca metinlerde "apansız" karşılığında apaŋsızda / apaŋsuzda / apaŋsın da görülür (TTS I: 176-77).apaŋsuz duru gel odasına var/ bulunır mı yerinde gör nev-bahār (Mesûd bin Ahmed, Süheyl ü Nev-Bahâr, 14. yy.).Bir proje yaparken, yazı yazarken, ameliyat yaparken de bazan apansız “şöyle yaz, böyle söyle, böyle yap!” yolunda derûnî hitaplara hedef oluruz (Sâtı Bey, Fenn-i Terbiye, 1907-1909).Payı yok, apansız inen akşamdan (Ahmet Arif, Hasretinden Prangalar Eskittim, 1968).
T. ap “pekiştirme unsuru” + T. aŋ “anlayış, idrak” + T. addan ad yapım eki +sız. bk. ansız.
14. yüzyıl Eski Anadolu Türkçesi metinlerinden itibaren tanıklanır. Tietze, apansız “beklenmedik bir anda, anî olarak” < ansız + öntakı [réduplication] + /p/ tezat ünsüzü" şeklinde açıklar (TETTL I: 110). M, p, r, s ünsüzleriyle yapılan pekiştirmeler için bk. Özçelik 2012.
apaŋsız (اپاکسز) "derepente (aniden)" (Meninski 1680 I: 11); apansız (آباڭسز) "büsbütün gaflet içinde iken, asla hatırda yokken” (KamTü); apansıza uğramak "füc'e"; apansızlık “gaflet, gıbb” (LOsm). Eski Anadolu Türkçesi ve Osmanlıca metinlerde "apansız" karşılığında apaŋsızda / apaŋsuzda / apaŋsın da görülür (TTS I: 176-77).
apaŋsuz duru gel odasına var/ bulunır mı yerinde gör nev-bahār (Mesûd bin Ahmed, Süheyl ü Nev-Bahâr, 14. yy.).
Bir proje yaparken, yazı yazarken, ameliyat yaparken de bazan apansız “şöyle yaz, böyle söyle, böyle yap!” yolunda derûnî hitaplara hedef oluruz (Sâtı Bey, Fenn-i Terbiye, 1907-1909).
Payı yok, apansız inen akşamdan (Ahmet Arif, Hasretinden Prangalar Eskittim, 1968).
